Điều 292 Bộ Luật hình sự sửa đổi năm 2015

Điều 292 Bộ Luật hình sự sửa đổi năm 2015

Bộ luật Hình sự năm 2015 đã được Quốc hội thông qua và sẽ có hiệu lực vào ngày 01 tháng 7 năm 2016 tới đây. Như vậy chỉ còn ít ngày nữa, các quy định của Bộ luật hình sự mới sẽ có hiệu lực và được áp dụng trong cuộc sống của chúng ta, vậy Bộ luật hình sự năm 2015 có những điểm gì mới đáng chú ý, ảnh hưởng tới các quyền và nghĩa vụ của chúng ta ?

Một trong những vấn đề hiện nay đang gây xôn xao trong dư luận của nước ta đó chính là Điều 292 quy định trách nhiệm hình sự đối với việc cung cấp dịch vụ trái phép trên mạng máy tĩnh, viễn thông.

Điều 292. Tội cung cấp dịch vụ trái phép trên mạng máy tính, mạng viễn thông

“1. Người nào cung cấp một trong các dịch vụ sau đây trên mạng máy tính, mạng viễn thông không có giấy phép hoặc không đúng nội dung được cấp phép, thu lợi bất chính từ 50.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng hoặc có doanh thu từ 500.000.000 đồng đến dưới 2.000.000.000 đồng, thì bị phạt tiền từ 200.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm:
a) Kinh doanh vàng trên tài khoản;
b) Sàn giao dịch thương mại điện tử;
c) Kinh doanh đa cấp;
d) Trung gian thanh toán;
đ) Trò chơi điện tử trên mạng;
e) Các loại dịch vụ khác trên mạng máy tính, mạng viễn thông theo quy định của pháp luật.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 500.000.000 đồng đến 1.500.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm:
a) Có tổ chức;
b) Phạm tội 02 lần trở lên;
c) Có tính chất chuyên nghiệp;
d) Tái phạm nguy hiểm;
đ) Thu lợi bất chính từ 200.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng hoặc có doanh thu từ 2.000.000.000 đồng đến dưới 5.000.000.000 đồng.
3. Phạm tội trong trường hợp thu lợi bất chính 500.000.000 đồng trở lên hoặc có doanh thu 5.000.000.000 đồng trở lên, thì bị phạt tiền từ 1.500.000.000 đồng đến 5.000.000.000 đồng hoặc bị phạt tù từ 02 năm đến 05 năm.
4. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.”

Trước hết, chúng ta cần phải bàn về lý do tại sao phải đưa ra quy định này ?

Trong thời đại công nghệ thông tin như hiện nay, có thể nói mọi lĩnh vực, công việc đều có thể số hóa, từ những việc nhỏ nhặt như gửi thư, đọc báo, học tập cho tới việc kinh doanh, nộp hồ sơ đăng ký doanh nghiệp, trả lương hay điều hành tập đoàn chỉ thông qua các phương tiện hiện đại. Việc kinh doanh, cung cấp những dịch vụ trên mạng Internet hiện nay là một xu hướng tất yếu và đang bùng nổ trên mọi lĩnh vực, là hướng đi tất yếu và bắt buộc đối với mọi quốc gia trên thế giới.

Ngoài ra, việc kinh doanh dựa trên các dịch vụ thông qua mạng máy tính, viễn thông hiện nay còn rất khó quản lý, gây thất thoát một nguồn thu lớn từ thuế đối với nhà nước. Do vậy, việc đặt ra những khung pháp lý để điều chỉnh vấn đề này là hoàn toàn cần thiết và phù hợp với tình hình phát triển của xã hội hiện tại.

2. Phân tích điều luật

Theo Điều 292 quy định những người cung cấp các dịch vụ gồm “Kinh doanh vàng trên tài khoản”, “sàn giao dịch thương mại điện tử”, “kinh doanh đa cấp”, “trung gian thanh toán”, “trò chơi điện tử trên mạng”, “các loại dịch vụ khác trên mạng máy tính, viễn thông theo quy định của pháp luật” thì phải xin giấy phép. Nếu không xin giấy phép hoặc thực hiện không đúng nội dung được cấp phép thì sẽ bị xử lý theo quy định tại Điều này.

• Đối với dịch vụ kinh doanh vàng trên tài khoản

Theo Nghị định số 24/2012/NĐ-CP quy định tại khoản 4 Điều 3 giải thích Hoạt động kinh doanh vàng trên tài khoản là hoạt động kinh doanh vàng qua tài khoản, dưới hình thức giao dịch ký quỹ và giá trị ròng được định giá lại liên tục theo biến động của giá vàng.

Tại Điều  4 khoản 9 cũng tại nghị định này quy định:

“Các hoạt động kinh doanh vàng khác, trừ hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu vàng, hoạt động mua, bán vàng nguyên liệu trong nước của doanh nghiệp sản xuất vàng trang sức, mỹ nghệ và doanh nghiệp kinh doanh mua, bán vàng trang sức, mỹ nghệ và các hoạt động quy định tại Khoản 6, 7, 8 Điều này, là hoạt động kinh doanh thuộc danh mục hàng hóa, dịch vụ hạn chế kinh doanh. Tổ chức, cá nhân chỉ được thực hiện các hoạt động kinh doanh vàng khác sau khi được Thủ tướng Chính phủ cho phép và được Ngân hàng Nhà nước cấp Giấy phép”

Do đó, việc kinh doanh vàng trên tài khoản khi chưa được cấp phép sẽ vi phạm quy định về quản lý hoạt động kinh doanh vàng. Việc đưa ra vấn đề này trong Điều 292 BLHS là điều tất yếu, phải đặt ra chế tài xử lý đối vi phạm  về lĩnh vực này.

• Sàn giao dịch thương mại điện tử

Theo Nghị định số 52/2013/TT-BTC quy định về thương mại điệntử đã đưa ra định nghĩa: “Sàn giao dịch thương mại điện tử là website thương mại điện tử cho phép các thương nhân, tổ chức, cá nhân không phải chủ sở hữu hoặc người quản lý website có thể tiến hành bán hàng hóa hoặc cung ứng dịch vụ trên đó.

Sàn giao dịch thương mại điện tử trong Nghị định này không bao gồm các website giao dịch chứng khoán trực tuyến.”

Tại Điều 55 nghị định này quy định thương nhân, tổ chức  thiết lập website cung cấp dịch vụ thương mại điện tử  cần tiến hành đăng ký trực tuyến với Bộ công thường. Tương tự như trên,  việc đề ra chế tài xử lý trong trường hợp này cũng hoàn toàn là hợp lý và cần thiết.

• Kinh doanh đa cấp

Nghị định 42.2014/NĐ-CP quy định quản lý hoạt động bán hàng đa cấp đưa ra định nghĩa tại Điều 3 khoản 2

Kinh doanh theo phương thức đa cấp là hình thức kinh doanh thông qua mạng lưới người tham gia gồm nhiều cấp, nhiều nhánh khác nhau, trong đó, người tham gia được hưởng hoa hồng, tiền thưởng và các lợi ích kinh tế khác từ hoạt động kinh doanh của mình và của mạng lưới do mình xây dựng.

Trong thời gian vừa qua, vấn đề đa cấp là một trong những điểm gây nhức nhối trong xã hội, đòi hỏi cần  có sự quản lý chặt chẽ cùng với những chế tài xử phạt nghiêm khắc hơn nữa để có thể bảo vệ cho chính người dân, tránh những trường hợp đáng tiếc có thể xảy ra như vụ việc Liên kết Việt trong thời gian vừa qua.

• Trung gian thanh toán

Theo thông tư số 39/2014TT-NHNN Hướng dẫn về dịch vụ trung gian thanh toán quy định tại Điều 2 Các loại dịch vụ trung gian thanh toán bao gồm:

“1. Dịch vụ cung ứng hạ tầng thanh toán điện tử, gồm:

1. a) Dịch vụ chuyển mạch tài chính;
2. b) Dịch vụ bù trừ điện tử;
3. c) Dịch vụ cổng thanh toán điện tử.
4. Dịch vụ hỗ trợ dịch vụ thanh toán, gồm:
5. a) Dịch vụ hỗ trợ thu hộ, chi hộ;
6. b) Dịch vụ hỗ trợ chuyển tiền điện tử;
7. c) Dịch vụ Ví điện tử.”

Việc thực hiện hoạt động  cung cấp dịch vụ  đã liệt kê ở trên cần được Ngân hàng Nhà nước Việt Nam thực hiện cấp, thu hồi và cấp lại Giấy phép hoạt động cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán theo quy định tại Điều 15 và Điều 16 Nghị định số 101/2012/NĐ-CP ngày 22/11/2012 của Chính phủ về thanh toán không dùng tiền mặt.

• Trò chơi điện tử trên mạng

Đây là vấn đề mà cộng đồng mạng hiện nay đang băn khoăn và lo lắng nhất. Ví dụ tiêu biểu như việc Nguyễn Hà Đông với trò chơi Flappy Bird liệu có bị xử lý hình sự theo Điều 292 hay không ?

Theo đúng quy định, chỉ khi nào người cung cấp dịch vụ mà chưa xin phép hoặc không đúng nội dung đã được cấp phép thì mới thuộc phạm vi xử lý của Điều 292. Vậy nên nếu Nguyễn Hà Đông nói riêng và cộng đồng những nhà lập trình trò chơi điện tử tuân theo đúng quy định của pháp luật thì hoàn toàn không có vấn đề gì xảy ra. Hơn nữa, chỉ những cá nhân, đơn vị sử dụng những ứng dụng này với mục đích kinh doanh mà chưa xin phép mới bị xử lý, còn đối với những nhà lập trình thì họ chỉ cần đăng ký bản quyền đối với sản phẩm sáng tạo của họ, nộp thuế dựa theo thu nhập hay hưởng lợi từ bản quyền.

Như vậy, mục đích của Điều 292 BLHS 2015 đó chính là bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của chính người sử dụng các dịch vụ này, chống thất thoát một lượng lớn thuế từ các hoạt động đó. Điều 292 này có mục đích là nhắm vào những đơn vị, những người: Cung cấp một trong các dịch vụ trên mạng máy tính, mạng viễn thông không có giấy phép hoặc không đúng nội dung được cấp phép, tức là đã kinh doanh sản phẩm trực tuyến nhưng không đăng kí với Bộ công thương, với đơn vị thuế và như vậy rõ ràng có dấu hiệu trốn thuế. Còn lại, với những người trực tiếp sáng tạo sản phẩm thì không bị ảnh hưởng trực tiếp trừ khi những người đó tiến hành thương mại hóa sản phẩm.

• Các dịch vụ khác

Những dịch vụ khác sẽ được quy định trong các văn bản chuyên ngành hoặc thông tư, nghị định hướng dẫn của Chính phủ và cơ quan có thẩm quyền.

2. Thời điểm áp dụng

Nghị quyết số 109/2015 ngày 27 tháng 11 năm 2015 của Quốc hội về việc thi hành bộ luật hình sự năm 2015 quy định tại điểm c, khoản 1, Điều 1:

“Tội phạm mới quy định tại các điều… 292 … của Bộ luật hình sự năm 2015; các điều luật bổ sung hành vi phạm tội mới, các điều luật quy định một hình phạt mới, một hình phạt nặng hơn, một tình tiết tăng nặng mới; hạn chế phạm vi miễn trách nhiệm hình sự, miễn hình phạt, giảm hình phạt, xóa án tích và các quy định khác không có lợi cho người phạm tội, thì không áp dụng đối với những hành vi phạm tội xảy ra trước 0 giờ 00 ngày 01 tháng 7 năm 2016 mà sau thời điểm đó mới bị phát hiện, đang bị điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án hoặc đối với người đang được xét giảm thời hạn chấp hành hình phạt, xóa án tích; trong trường hợp này, vẫn áp dụng quy định tương ứng của các văn bản quy phạm pháp luật hình sự có hiệu lực trước 0 giờ 00 ngày 01 tháng 7 năm 2016 để giải quyết;”

Công ty Luật Trí Minh

Số điện thoại liên hệ:

            Văn phòng Hà Nội: 043.766.9599

            Văn phòng HCM: 083.933.3323

Gửi yêu cầu dịch vụ: lienhe@luattriminh.vn